Lois 170
CODE DE COMMERCE
|
Fehezandalàna
momba ny varotra. (Ampahany) Andininy 5-1 : Ny tsy
maintsy fisoratana amin’ny boky Sokafana ny boky isoratan’ny mpivarotra sy fikambanam-barotra
hasiana, araka ny fanambarany : 1°- ny isam-batan’olona manan-jo ho
mpivarotra ; 2°- ny fikambanam-barotra sy
fivondronan-tombontsoa ara-toekarena izay manana ny foibeny eto Madagasikara
ary mizaka zo isam-batan’olona ; 3°- ny fikambanam-barotra izay any ivelany no misy
ny foibeny ary manana orinasa eto Madagasikara ; 4° - ny fikambanana hafa mizaka zo
isam-batan’olona, izay voalazan'ny didy aman-dalàna manokana ny fanoratana
azy ; 5°- ny masoivoho ara-barotra na
sampan’orinasa anà Firenena, vondrom-pitantanam-bahoaka na orinasam-bahoaka
vahiny miorina eto Madagasikara ; 6°- ny orinasam-bahoaka misahana taozavatra
sy varotra. And.
5-2 : Boky
isoratan’ny mpivarotra sy fikambanam-barotra Ny boky isoratan’ny mpivarotra sy fikambanam-barotra
dia mizara ho boky an-toerana tanan’ny firaketan-draharahan’ny fitsarana
ambaratonga voalohany, sy boky nasionaly tanan’ny Minisiteran’ny Fitsarana
izay manambatra ny matoa faharoan’ny boky tanan’ny firaketan-draharahan’ny
fitsarana tsirairay. Sahala ny fomba fitahirizana ny antonta taratasy sy
fandraiketana mandrakariva ny zavamisy amin'io boky io sy amin'ny boky
tanan’ny firaketan-draharahan’ny fitsarana . Izao avy no
hita ao amin’ny boky : 1° - Rakitsoratra iray ara-kabidian’ny
isam-batan’olona sy fikambanana mizaka zo isam-batan’olona, voasoratra ao
anaty fari-piadidian’ny fitsarana ambaratonga voalohany. Izany rakitsoratra
izany, izay azo tanana ara-solosaina , dia manondro : i)
Raha isam-batan’olona : ny anarana, fanampin’anarana,
vaninandro sy toerana nahaterahana, ny karazan-draharaha sahanina sy ny
toerana misy ny orinasa fototra ; ii)
Raha fikambanam-barotra : ny endriny araka ny lalàna ary,
raha misy izany, ny satany manokana araka ny lalàna, ny anarana na fiantsoana
ara-barotra azy, ny karazan-draharaha sahaniny, ny toerana misy ny foibe ary,
raha tsy ao anaty fari-piadidian’ny fitsarana izany foibe izany, ny toerana
misy ny orinasa fototra ao anatin’izany fari-piadidiana izany, ny renivola,
ny anaran’ny mpkambana raha fikambanan’isam-batan’olona ary koa ny anaran’ny
tompon'andraikitry ny fikambanana ; iii)
Raha fivondronan-tombontsoa ara-toekarena sy fikambanana
hafa mizaka zo isam-batan’olona : ny fiantsoana azy ara-barotra, ny
foto-draharahany sy ny toerana misy ny foibe ; 2° - Ny antonta-taratasy ho an’ny tsirairay
manambatra ireo matoan'ny fangataham-pisoratana voalohany sy, raha misy, ny
fanoratana manaraka ; 3° - Ankoatra izany, rahefa mety ho fikambanana
mizaka zo isam-batan’olona : antonta-taratasy fanampiny asiana ireo soratra
sy taratasy tsy maintsy apetrany ao amin’ny boky isoratan’ny mpivarotra sy
fikambanam-barotra, ho fampiharana ireo fitsipi-panjakana momba izany boky
izany sy ny fepetran’ny didy aman-dalàna mifehy azy ireo. Ny fanoratana sy soratra na taratasy napetraka ho
fampiharana ity lalàna ity dia atao ao anatin’io boky io mba ho
fampahafantarana ny besinimaro. Rahefa fisoratana dia, ao anatin’ny fepotoana
iray volana nanaovana azy, arahina fampahafantarana an-gazety iray mivoaka
isan’andro, ka ny mpanao fanambarana
no manao izany. Rahefa isam-batan’olona ka manan-jo ho mpivarotra
dia, raha ela indrindra ao anatin’ny iray volana nanombohan’ny asa varotra
ataony, tsy maintsy mangataka amin’ny firaketan-draharaha ao amin’ny
fitsarana mahefa miadidy ny faritra misy ny toeram-pivarotany ny hampidirana
azy ao amin’ny boky isoratan’ny mpivarotra sy fikambanam-barotra. Ho an’io
olona io samirery ny fisoratana. Tsy
misy mahazo misoratra imbetsaka ao anaty boky iray. Azo atao ny mangataka ny fisoratana, iray
volana mialoha ny vaninandro ambara ho fanombohan’ilay asa varotra. Raha, taty aoriana, nisy fiovana tamin’ny
toe-draharahan'ny voatery misoratra, mitaky ny hanitsiana na hamenoana izay
voarakitra ao amin’ny boky isoratan’ny mpivarotra sy fikambanam-barotra,
indrindra fa raha nisy toeran’asa fanampiny nosokafana, dia tsy maintsy manao
fangatahana fanoratana fanitsiana na famenony izy, ao anatin’ny telopolo
andro nisian’izany fiovana izany. Ho fanamafisana ny fanambarany dia tsy
maintsy manondro ny toe-javatra maha-olona azy sy manolotra ireo taratasy
fanamarinana voatondro ara-pitsipi-panjakana ny mpangataka. Rahefa fikambanana mizaka zo isam-batan’olona
voatery misoratra amin’ny boky, izay eto Madagasikara no misy ny foibeny, dia
tsy maintsy mangataka ny fanoratana azy ao amin’ny firaketan-draharahan’ny
fitsarana miadidy ny faritra misy ny foibeny. Raha any amin’ny firenen-kafa no misy ny foibeny
dia ny firaketan-draharahan’ny fitsarana miadidy ny faritra misy ny orinasa
voalohany no tsy maintsy hanaovana ny fangatahana. Angatahina arak'izay haingana indrindra, raha
vantany vao vita ny fombafomba fananganana, indrindra ny fombafomba
fampahafantarana ny besinimaro, ny fanoratana ny fikambanam-barotra sy
fivondronan-tombontsoa ara-toekarena ; ho an’ny fikambanana hafa mizaka zo
isam-batan’olona dia ao anatin’ny dimy amby folo andro nisokafan’ny foibe na
ny toera-piasana no hanaovana ny fangatahana. Rahefa fikambanana mizaka zo isam-batan’olona, ka
efa voasoratra, dia tsy maintsy mangataka fanoratana, araka izay
fisehoan-javatra, fanampiny na fisoratana famenony, raha nanokatra
toeram-piasana famenony na zanak’orinasa. Rahefa fikambanana mizaka zo isam-batan’olona, ka
efa voasoratra, dia tsy maintsy mangataka fanoratana fanovana, ao anatin’ny
iray volana nitrangan-toe-javatra na soratra mitaky ny tsy maintsy hanitsiana
na hamenoana ireo fitanisana voalazan’ireo andininy etsy aloha. Ho fanamafisana ny fanambarany dia tsy maintsy
manolotra ireo taratasy fanamarinana voatondro ara-pitsipi-panjakana ilay
fikambanana mizaka zo isam-batan’olona. Ny fikambanam-barotra dia tsy maintsy mametraka, ao
anatin’ny iray volana nankatoavan’ny rantsa-mangaika mahefa izany, sosony roa
amin'ireo taratasy manamarina ny kaonty, izay teren’ny didy aman-dalàna ny
fitanana azy. Ny mpitondra tompon’andraikitra, raha misy tsy
fankatoavana ny fepetran’ity andininy ity, dia ho saziana iray hetsy (100
000) ka hatramin’ny iray tapitrisa (1 000 000) Ariary ary, raha misy
famerenan-keloka, iray tapitrisa (1 000 000) ka hatramin’ny dimy tapitrisa (5
000 000) Ariary. And.5-7
: Fahefan’ny firaketan-draharaha Ny firaketan-draharaha miandraikitra ny boky
isoratan’ny mpivarotra sy ny fikambanam-barotra dia tompon’antoka amin’ny
fanamarinana fa feno ireo fangatahana ary mifanandrify amin’ny taratasy
natolotra ny fanambarana. Ampahalalainy ny mpitsara voatendry hanara-maso ny
boky izay hitany tsy mifanandrify
amin’ny marina na manahirana azy amin’ny fanatanterahana ny andraikiny. Ny mpiraki-draharahan’ny fitsarana sy ny
mpitantsoratry ny boky nasionaly no hany afaka, sady tsy maintsy manome
fanamarinana, ho an’izay rehetra mangataka sosony na taha-dika amin’izay
soratra ao anaty boky sy taratasy fanampiny napetraka. Omem-pahefana koa izy
ireo hanoina izay mety ho hataka hanaovana antontan'isa. Rahefa isam-batan’olona na fikambanana mizaka zo
isam-batan’olona, voasoratra ao amin’ny
boky isoratan’ny mpivarotra sy fikambanam-barotra, dia tsy maintsy
manondro ny laharana sy toerana nisoratany ao amin'ny boky, amin’izay taratasin-dazambidy, taratasy
fanafarana, filazam-bidy sy taratasim-barony, taratasy ifanaovany, ary taratasin-draharaha eo amin'ny fitsarana. Raha fikambanam-barotra izay any amin’ny
firenen-kafa no misy ny foibeny izy, dia tondroiny koa ny fanondroana
ara-barotra azy, ny endriny araka ny lalàna, ny toerana misy ny foibeny, ny
laharam-pisoratany, raha misy, ao amin’ilay firenena misy ny foibeny ary,
raha sendra izany, ny maha-ampamaranan-trosa azy. Iray hetsy (100 000) ka hatramin’ny iray tapitrisa
(1 000 000) Ariary no sazivola ampiharina amin’ny fandikana ny fepetra
voalazan’ny andalana roa etsy aloha. Izay olona na fikambanana voasoratra ao amin’ny
boky isoratan’ny mpivarotra sy fikambananm-barotra dia heverina, raha tsy
misy porofo manohitra izany, ho manan-jo ho
mpivarotra. Tsy ampiharina amin’ny fivondronan-tombontsoa
ara-toekarena sy fikambanana sivily kosa anefa Izany fiheverana izany. Izay isam-batan’olona na fikambanam-barotra voatery
hisoratra amin’ny boky isoratan’ny mpivarotra sy fikambanam-barotra ka tsy
nanao izany tao amin’ny fepotoana voatondro, dia tsy afaka, mandra-pahavita
ny fisoratany, hihambo ho manan-jo ho mpivarotra. Tsy azony atao kosa anefa
ny manesy izany tsy fisoratany izany, hialana amin’ny adidy aman’andraikitra
mifamofo amin’izany maha-mpivarotra azy izany. Tsy azon'izay voatery hisoratra amin’ny boky
isoratan’ny mpivarotra sy fikambanam-barotra, amin’ny asa varotra ataony,
atohitra olon-kafa sy sampan-draharaham-panjakana, kanefa kosa ireto farany
ireto afaka mihambo ny fisian'izany,
ny zava-misy sy soratra tokony nahiditra ao anaty boky raha tsy
nampahalalaina ny besinimaro tamin’ny alalan’io boky io. Tsy ampiharina anefa
izany fepetra izany raha manamarina ny voatery hisoratra fa, raha nifampiraharaha taminy ireo olon-kafa
na sampan-draharaham-panjakana ireo, dia nahafantatra izany zava-misy sy
soratra izany. Manao didy ny filohan’ny fitsarana ambaratonga
voalohany manendry mpitsara iray hanara-maso ny boky isoratan’ny mpivarotra
sy fikambanam-barotra, sy hitondrana ireo fifanolanana misy amin’ny
mpiraki-draharaha sy ireo voatery hisoratra. Azon’ny mpitsara voatendry, avy hatrany na araka ny
fangatahan’ny firaketan-draharaha miandraikitra ny boky isoratan’ny
mpivarotra sy fikambanam-barotra, ny tonia mpampanoa lalàna na izay mety ho
manana tombontsoa amin’izany, ny mamoaka didy mibaiko mpivarotra,
isam-batan’olona na fikambanana mizaka zo isam-batan’olona, tsy nangataka tao
anatin’ny fepotoana voatondro ny hanoratana azy na ny hampidirana filazana na
fanitsiana ilaina, hanao izany fisoratana na filazana fameno na fanitsiana
tsy vitany izany. Izay voatery
hangataka fisoratana, filazana fameno
na fanitsiana na famonoana soratra ao amin’ny boky ka tsy nanao izany, nefa
tsy manana fialan-tsiny ekena fa mari-pototra, tao anatin’ny dimy amby folo
andro naha-raikitra ny didy nataon’ny mpitsara voatendry hanara-maso ny boky
isoratan’ny mpivarotra sy fikambanam-barotra, mibaiko azy hanao izany dia
iharan’ny sazivola iray hetsy (100 000) ka hatramin’ny iray tapitrisa (1 000
000) Ariary ary, raha nisy famerenan-keloka, sazivola iray tapitrisa (1 000
000) ka hatramin’ny roa tapitrisa (2 000 000) Ariary. Mandidy ny fitsarana, araka ny fangatahan’ilay
nitondra ny raharaha teo anatrehany, fa hatao ao anatin’ny fotoana izay
tondroiny ny fisoratana, filazana na famonoana soratra ao amin’ny boky. Iharan’ny sazivola iray hetsy (100 000) ka
hatramin’ny iray tapitrisa (1 000 000) Ariary ary, raha misy
famerenan-keloka, iray tapitrisa (1 000 000) ka hatramin’ny roa tapitrisa ( 2
000 000) Ariary, na iza na iza minia manao fanambarana tsy marina na tsy feno
ahazoana fisoratana, famonoana soratra, filazana fameno na fanitsiana ao
anaty boky. SOKAJY II FAMPAHAFANTARANA NY BESINIMARO NY TROSA AMIN’NY
FANANA-MANARAKA Soratana amin'ny boky isoratan'ny mpivarotra sy
fikambanam-barotra, mba ho jeren'izay te-ahalala, ny antoka amin'ny
fanana-manaraky ny orinasa voatery misoratra amin'ny boky. Tafiditra amin'izany : v ny fametrahana ho antoka, anjarapetra-bola
na anjara-renivolanà fikambanam-barotra ; v ny fametrahana ho antoka , fananana
anto-barotra ; v ny tombon-jon'ny mpivarotra
fananana anto-barotra ; v ny tombon-jon'ny mpivarotra na ny
fametrahana ho antoka taratasy fanamarinam-pamoronana, famantarana famoronana
na famarotana, sary sy lasitra amin'ny taozavatra; v ny fametrahana ho antoka
fitaovam-piasan'ny isam-batan'olona na fikambanana mizaka zo isam-batan'olona
voatery misoratra amin'ny boky isoratan'ny mpivarotra sy ny
fikambanam-barotra ; v ny fametrahana ho antoka ny
entana fiandry ; v ny tombon-jon'ny
Tahirimbolam-panjakana, antokon-draharaham-panjakana misahana ny hetra, sy
sampan'asa mpiahy ara-tsosialy, amin'ny orinasa voatery misoratra amin'ny
boky. Soratana koa ao amin'ny boky isoratan'ny
mpivarotra sy fikambanam-barotra : v rahefa fitakiana fanafoanana
ara-pitsarana fivarotana fananana anto-barotra ; v ny fepetra, neken'ny mpividy
voatery misoratra amin'ny boky, mametra ny zom-pananany amin'izay zavatra
novidiany ; v ary ny fitrosana vola amin'ny
fampanofana, raha voatery misoratra amin'ny boky ny mpitrosa. Araka ny fepetra voalazan'ny lalàna laharana faha
49-1093 tamin'ny 2 aogositra 1949 momba ny fampahafantarana ny besinimaro ny
filazam-pandavam-pandoavana, dia soratana ao amin'ny boky isoratan'ny
mpivarotra sy fikambanam-barotra ireo soratra to manamarina tsy
fanatanterahana baiko mampandoa taratasim-bola, tsy fandoavana anto-tsorabola
ary sheky. Ny firaketan-draharahan'ny fitsarana dia
tompon’antoka amin’ny fanamarinana fa feno ireo fangatahana fanoratana,
fanavaozam-panoratana na famonoan-tsoratrà antoka fanana-manaraka, ary ny
filazana mifanandrify amin’izay ao anaty taratasy natolotra. Raha misy tsy
marina hitany na raha misy manahirana azy amin’ny fanatanterahana ny
andraikiny, dia ampahalalainy ny
mpitsara voatendry hanara-maso ny boky. Iharan’ny sazivola roa hetsy (200 000) ka
hatramin’ny roa tapitrisa (2 000 000) Ariary ary, raha misy famerenan-keloka,
roa tapitrisa (2 000 000) ka hatramin’ny dimy tapitrisa ( 5 000 000) Ariary,
rahefa mety ho fanoratana, natao tamin'ny sain-dratsy, antoka amin'ny
fanana-manaraka na fanambarana tsy marina nefa niniana natao ihany. Azon'ny fitsarana mahefa, rahefa manameloka izy, ny
mandidy ny hanitsiana ilay fanambarana tsy marina, araka ny fomba tondroiny. SOKAJY III IREO FOIBE MISAHANA NY FOMBA AMAM-PITSIPIKA ARAHIN'NY ORINASA (FFPO) Mba hanatsorana ny fomba amam-pitsipika famoronana
sy fanavaozan-damina ara-panjakana ireo orinasa, dia hisy foibe misahana ny
fomba amam-pitsipika arahin'ny orinasa atsangana amin'ny alalan'ny
fitsipi-panjakana. Ny foibe miandraikitra ny fomba amam-pitsipika
arahin'ny orinasa dia natao ahafahan'ireo orinasa hanao, amin'ny toerana iray
ihany sy araka ny taratasy iray ihany, ireo fanambarana izay tsy maintsy
ataon'izy ireo noho ny didy aman-dalàna manan-kery amin'ny lafin'ny lalàna,
fitantanan-draharaham-panjakana, sosialy, hetra ary antontan'isa, momba ny
fananganana azy ireo, ny fiovana miseho eo aminy ary ny fitsaharan'asany.
Fitsipi-panjakana no mametra ny andraikitr'ireo foibe ireo sy ny
antokon-draharaha handefasana ireny fanambarana ireny. |